Willibrordusjaar 1989 - 1990

1300 Jaar geleden kwam er een monnik

Het is lang geleden: met de komst van de  Engels/Ierse monnik Willibrord in 690 in de lage (Neder)landen kreeg het christendom vaste voet in onze streken.
Willibrord of Willibrordus werd omstreeks 656 geboren in Northumberland. Hij werd monnik, aanvankelijk in Ripon later trok hij naar het Ierse Mellifont. Vandaar ging zijn weg met elf helpers naar de Lange Landen om het evangelie te verkondigen.
Willibrord werd in 695 door Paus Sergius I te Rome tot bisschop gewijd met als zetel Utrecht. Hij stierf in 739 in de Abdij te Echternach, Luxemburg.

Hoe kan vandaag de dag de boodschap van Christus present gesteld worden in onze samenleving? Dat is opnieuw de vraag. Daarom vind ik het zinnig zo'n herdenking te houden, ja samen te vieren.
Hoe doen we het nu als Willibrordus-parochie hier ter plaatse? Hoe stellen wij het Christendom present?

Willibrordus en zijn gezellen zullen ongetwijfeld de juiste toon gevonden hebben om de mensen, die toen leefden in ons land, aan te spreken. Anders had hij geen vaste grond onder de voeten gekregen.
Anders geaard en anders getaald heeft zijn verhaal hier toch geloof gevonden. De goede boodschap van Jezus sloeg aan, maakte mensen er warm voor en zij sloten zich aan en gaven het verder door.
Dat geldt nog evenzeer voor onze tijd: ook nu zullen we de juiste toon moeten vinden om mensen enthousiast te maken voor die goede boodschap.
Kijkend naar onze huidige samenleving met heel andere problemen en zorgen dan 1300 jaar geleden, zullen we ook de moed moeten vinden om daar serieus op in te gaan.

Willibrordus ging op pad, een hele onderneming in die tijd: hij was geraakt door die goede boodschap en hij wilde dat goede brengen aan anderen. Levensvreemde boodschappen niet. We weten er geen raad mee en kunnen het niet plaatsen in ons leven.

Juist omdat het gaat over het leven van mensen, brengt dat ook altijd spanningen met zich mee. Dat zal toen niet anders zijn geweest dan nu. Er zullen altijd wel mensen blijven die vasthouden aan het oude en vertrouwde, en dat uitroepen tot het enige goede. Maar ook zullen er steeds mensen zijn die nieuwe stappen durven te zetten, die op pad gaan en anderen weten te boeien.

Zo'n herdenkingsfeest legt deze vraag op ons bord: hoe zetten wij voort, wat Willibrordus toen begonnen is?
Een boeiende en uitdagende opdracht voor ons nu.

K. v. Veijfeijken

Enige bijzonderheden over het leven van de H. Willibrordus

Sint Willibrord(us), Apostel van de Friezen, Apostel van Brabant, Patroon van Nederland. Wie was die man die zulke eretitels heeft gekregen? Waaraan heeft hij dat verdiend?

Hij is geboren in Engeland in het jaar 658. Van zijn moeder weten we niets. Z'n vader was een godsdienstig krijgsman, een man van adel, een sterke kerel. Willibrord zelf was geen krachtmens, hij was eerder mager en zeer lang, zodat bij zijn dood geen enkele kist bleek te passen.

Op zesjarige leeftijd werd Willibrord door zijjn vader toevertrouwd aan de zorgen van abt Wilfridus van het Benedictijnenklooster van Ripon bij York. Op vijftienjarige leeftijd trad hij toe tot die orde.
De verdrijving van Wilfridus was er de oorzaak van, dat Willibrord op twintigjarige leeftijd verhuisde naar een klooster in Ierland, het eiland van de heiligen. Daar werd hij tot priester gewijd en daar werd hij enthousiast gemaakt voor de geloofsverkondiging onder de Friezen.
In 690 vertrok hij met 12 volgelingen als missionaris naar het vaste land van Europa. Van 690 tot 695 werkte hij met als standplaats Antwerpen onder de nog heidense Friezen, die langs de hele Noordzeekust woonden, van Vlaanderen tot Denemarken. Op 22 november 695 werd willibrordus door paus Sergius I tot aartsbisschop van de Friezen gewijd. Zijn standplaats werd toen Utrecht, waar hij de Salvatorskerk bouwde en het Sint Maartensklooster met een school voor de opoleiding voor priesters.
De Friezen hebben het Willibrord vaak erg moeilijk gemaakt. Toen hij in 699 een missietocht door hun gebied maakte, werd hij samen met zijn helpers gevangen genomen.
Koning Radboud liet een missionaris als afschrikwekkend voorbeeld voor anderen doden. Vanaf dat moment richtte Willibrordus zijn aandacht meer op het toenmalige toxandrië, d.w.z. op het gebied dat nu Noord-Brabant, Antwerpse en Limburgse Kempen heet.
Met de H. Lambertus, bisschop van Tongeren-Maastricht, maakte hij goede werkafspraken. Diens opvolger, Sint Hubertus, verlegde het zwaartepunt van zijn bisdom naar Luik en liet heel Toxandrië over aan Willibrord. Ook met de H. Bonifatius zijn er in deze tijd kontakten geweest.
Na de dood van Pippijn van Herstal, onder wiens bescherming Willibrord steeds had gestaan, kwamen de Friezen in opstand. Willibrordus moest zich tijdelijk terugtrekken in de abdij van Echternach (in Luxemburg) die hijzelf gesticht had tussen 698 en 704. Nadat de Friezen in 719 verslagen waren door Karel Martel kon Willibrord terugkeren naar Utrecht.
Dankzij de bescherming van vorsten en machthebbers die hem belangrijke bezittingen schonken, kon Willibrord zijn bekeringsarbeid verrichten. De geschonken landgoederen dienden als pleisterplaats tijdens zijn vele reizen en gaven hem een geregeld inkomen om zijn arbeid te kunnen verrichten. Onder de schenkingen waren ook Bakel (baclaos) en Vlierden (Fleodrodum) in 721. Kreeg Willibrord een landgoed als geschenk, dan liet hij daarop eerst een (houten) kerkje bouwen dat hij zelf inwijdde. Deze kerkjes waren zijn persoonlijke bezit; hij moest zelf voor het onderhoud zorgen en o.a. wierook, waskaarsen en olie voor de godslampen leveren. Ook de aanstelling van priesters was zijn zorg. Vanwege het geringe aantal priesters had (ook) in die tijd iedere priester meerdere kerken onder z'n hoede.
We mogen aannemen dat alle kerken in Brabant die tussen 706 en727 gebouwd zijn, door Willibrord persoonlijk zijn ingewijd, dus ook de toenmalige kerk van Bakel. Na zijn dood zijn veel van die kerken naar hem genoemd. Sommige Willibrorduskerken gaven als moederkerk hun patroon door aan de dochterkerken, zoals Bakel aan Deurne.
Na het herstel van de godsdientsvrijheid in 1792 werden er weer nieuwe kerken gebouwd, waarvan sommige aan Willibrordus zijn toegewijd, zoals in Helenaveen, Liessel, Neerkant, Zeilberg, Milheeze en Vlierden.
De Frankische edelen waren zo vrijgevig, dat op het einde van Willibrords leven meer dan 25 gemeenten in Brabant geheel of gedeeltelijk aan hem toebehoorden, d.w.z. dat hij het grootste deel van het bewoonbare deel van Brabant zijn eigendom mocht noemen. Hij was dus niet alleen bisschop maar ook landheer.

Samenvattend kunnen we stellen dat Sint Willibrord zeer veel voor onze streken heeft gedaan. Hij heeft veel gereisd door West-Europa om het geloof te verspreiden, maar de meeste tijd heeft hij doorgebracht in Brabant. Hij heet niet voor niets Apostel van Brabant. In 1939 waren er in Noord-Brabant 29 kerken aan hem toegewijd, in  Gelderland 10, in Zuid-Holland 7 en in de overige provincies nog minder.
Dankzij de vele schenkingen was hij in staat zijn heilzame werk te verrichten. De verering van Maria en het H. Kruis is vooral door hem in onze streken bevorderd. Door hem is hier de orde van de Benedictijnen gekomen. De zeer vele Willibrordusputten, o.a. in  Bakel en Deurne, wijzen op zijn doopactiviteiten, want hij gebruikte overal in het landschap voorkomende waterkuilen voor de onderdompeling. De vele kruisen langs de wegen gaat terug op een gebruik dat door Willibrordus is ingevoerd.
Gildes in Bakel, Vlierden en Deurne zijn naar hem genoemd. Het gemeentewapen van  Bakel/Milheeze draagt zijn afbeeldiing evenals dat van Deurne.
Toen de heilige Willibrordus tenslotte in 739 stierf in Echternach, had hij er bijna 50 jaar missiearbeid opzitten. Zijn sterfdag, 7 november, werd tevens zijn feestdag. Op vele plaatsen wordt dat feit herdacht en gevierd, in Echternach o.a. met de bekende springprocessie.

12/2/89/AS