Gerard Martijn
"Achter ieder geschreven dossier staat een ander dossier"
voorlaatste burgemeester van Bakel en Milheeze (01.02.'77 - 01.02.'92).
Onder meer: 12 jaar Nederlandse Spoorwegen;
21 jaar KAB (districtsbestuurder v.a. '56) en NKV (voorzitter Brabant v.a. '68);
lid Provinciale Staten ('70 - '77);
Provinciaal Bureau van de Kamers van Koophandel (dagelijks bestuur);
Economisch Technologisch Instituut (ETIN);
ondervoorzitter Provinciaal Opbouw Orgaan;
voorzitter Centraal Ziekenfonds;
lid stichtingsbestuur Katholieke Hogeschool Tilburg
"ledere bestuurder - regeerder of oppositie - moet (leren) luisteren naar de signalen vanuit de gemeenschap, van binnen én van buiten de politiek. En die doorgeven. lk wens de bestuurders van de nieuwe gemeente Gemert Bakel vooral zo'n goed luisterend oor toe. Opdat zij onderkennen dat achter ieder formeel geschreven dossier een ander, menselijk dossier staat."
Oud-burgemeester Gerard Martijn meent dat zeker in de nieuwe situatie een goede raad en een prima college van levensbelang zijn: 'wijsheid die leidt tot zorgvuldigheid,' hoopt hij dat de vertegenwoordigers van de bevolking zullen weten te vinden. Maar hij steekt daarbij allerminst onder stoelen of banken het 'vreselijk jammer' te vinden dat 'zo'n goed functionerende gemeente' wordt opgeheven: "Bakel stond overal heel goed bekend. Op bestuurlijk niveau, maar ook doordat de bevolking heel goed staat aangeschreven. "
Natúúrlijk is hij na zijn burgemeesterschap in Bakel blijven wonen. "Bakel trok bijzonder toen ik na heel veel jaren in de vakbond op het keerpunt van mijn leven kwam, rond m'n zevenenveertigste. lk weet niet goed waarom. Het moet een soort intuïtie geweest zijn. Bij het bekend worden van mijn benoeming leek het even moeilijk te worden. Ze hadden het hier in eerste instantie niet zo op een vroegere vakbondsman; overal tegenaan schoppen, was het imago. Maar toen Huub Swinkels, destijds loco-burgemeester én voorzitter van de Rabobank Bakel, via zijn directeur Harrie van Erp met diens familie in mijn woonplaats Berkel-Enschot had gebeld, was de angst daarvoor onmiddellijk ingetoomd. Zo ging dat toen."
Martijn zegt later vooral veel hartelijkheid op zijn weg te hebben gevonden in Bakel, Milheeze, Rips. Hij vindt het bij uitstek dorpsgemeenschappen waarin het voor het gemeentebestuur en de burgemeester mogelijk is dichtbij de bevolking te opereren. Het intensieve verenigingsleven - Bakel, Milheeze, Rips tellen meer dan honderd verenigingen en clubs - speelt daarin een grote rol. Hij aarzelt niet de term 'uniek' daarvoor in de mond te nemen. "Juist in het verenigingsleven kwamen we elkaar tegen, erg vaak, steeds opnieuw. Al die feesten en evenementen, herdenkingen, jubilea, presentaties .... we probeerden er steeds bij te zijn als gemeentebestuur. Dat geeft een band. Aan de andere kant wisten ze ons steeds weer te vinden als er problemen waren. Dan kon je vaak helpen of snel beslissen. Zo kwamen er ook vaak suggesties tot ons."
De vroegere burgemeester is ervan overtuigd dat in die verhouding tussen bestuur en bevolking hoe dan ook verandering zal komen: "wij waren er steeds bij. Dat zal voor de toekomstige bestuurders onmogelijk zijn, alleen fysiek al. De lijnen worden langer, de contacten minder. Onontkoombaar. Daarom juist mijn wens: veel wijsheid en zorgvuldigheid voor het toekomstige bestuur. En laten ze mensen met ideeën de ruimte geven."
nu ligt hier de nieuwe rotonde
De loopbaan in Bakel bracht de heer Martijn een aantal bijzondere herinneringen. Hij geniet nog bij de gedachte aan de gang van zaken rond de zandwinning uit de Bakelse Plas - "Op 23 december 1993 kwam er een voor Bakel lucratief einde aan meer dan 25 jaar trekken en duwen. lk ben blij dat ik daarmee mijn opvolger niet hoefde opzadelen." Hij gruwt nog bij de gedachten aan hetgeen het plan om de vliegbasis 'De Peel' kruisraketten te stationeren met zich bracht - "Heel frustrerend, niets te zeggen te hebben, maar wel min of meer verantwoordelijk gehouden te worden; en dan was daar ook nog het probleem van de twee eigenaren (Venray en Bakel), de twee politie-organisaties (Rijkspolitie, gemeentelijke politie), enz. enz." En hij weet nog van de slapeloze nachten die het behoud van een fikse werkgever als de firma Koppens heeft gekost - "wij hadden geen meter industriegrond; de provincie wilde toen alles concentreren op een industrieterrein in Helmond." De totstandkoming van sporthal 'De Beek'. "lk dacht: fluitje van een cent. Er kwam onvoorstelbaar veel oppositie tegen. De raad koos ook voor de plaatselijke aannemers." Hij prijst de uitstekende colleges waarin en de prima gemeenteraden waarmee hij heeft 'mogen' werken: "ik kan me niet herinneren dat we ooit een voorstel hebben moeten terugnemen."
Martijn heeft een hoge pet op van 'zijn' mensen: "er zit onvoorstelbaar veel intellect in onze dorpen." Letterlijk. Volgens hem is het aantal jongeren uit Bakel, Milheeze, Rips dat hoger onderwijs gaat volgen en met succes, relatief hoger dan in vrijwel alle andere dorpen in de provincie. "Maar in de weekeinde zijn ze allemaal weer hier. Terecht. Zoals de vele mensen van buiten voor meer dan 80 procent hier ook blijven. Dat pleit voor onze gemeenschap. "
"lk heb, wij, mijn vrouw en ik, hebben bijna twintig prachtige jaren achter de rug in Bakel. En we hopen er heel oud te worden. Kunnen we wandelen - er zijn weinig dorpen met zoveel bos binnen de kom. Kunnen we genieten van de behulpzame bevolking - nog steeds. O nee, je moet niet proberen ze te vertellen hoe ze moeten leven, de Bakelnaren. Dat weten ze zelf veel te goed." Bij zijn aantreden kreeg burgemeester Martijn een goede raad van een 'legendarische' Bakelnaar, van Harrie Bankers: "as ge oe eige mar anpaast, dan zal ut best gaon."
"Hij had gelijk", juicht bijna de oud-burgemeester.
Het gouden contract van Bakel
"Zandboeren spreken over 'het gouden contract van Bakel'." Oud-burgemeester Martijn glundert: een héél mooie herinnering uit zijn loopbaan. Hij geniet er nog van. Het contract voor winning van zand uit de Bakelse Plassen leverde 'zijn' gemeente al heel veel geld op. "En het grootste deel moet nog komen, de komende acht jaar. Gemert is er goed mee." Belangrijk ook dat de gemeente erin geslaagd is alles op termijn te financieren.
Dat wil zeggen dat bankgaranties gegarandeerd zijn tot in de verre toekomst, óók voor de complete herinrichting van de plek. Martijn wil best aan de typering: wat het aardgas is voor Nederland, is de zandplas voor Bakel (en straks Gemert-Bakel).
Henk van Beers
"Een deur door naar een nieuwe ruimte"
Laatste burgemeester van Bakel, Milheeze, Rips (sinds 16.05.'92).
Het Beeld: "Gemert is in zekere zin een dochter van 'moeder' Bakel. Het had een lelijkere dochter kunnen zijn. Nu gaat de moeder bij de dochter inwonen. Daarmee verandert de moeder niet. Misschien worden zij én de dochter er wel beter van. "
Burgemeester Henk van Beers trekt - om de beeldspraak nog een weinig door te zetten - de deur dicht van de bestaande woning, maar niet alleen achter zichzelf. Hij heeft er bijna vijf jaar gewoond, in Bakel, de meesten om hem heen woonden er veel en veel langer. "We moeten niet vergeten - ik niet en de anderen niet - dat we door een deur altijd weer terechtkomen in een volgende, een nieuwe, misschien wel verrassende ruimte. Dat is een uitdaging."
Genoeg beeldspraak, Henk van Beers is op de eerste plaats realist: "ik heb een schitterende tijd gehad hier, in Bakel, Milheeze, De Rips. Dat de gemeente wordt opgeheven is aan de ene kant jammer. Aan de andere kant: "het leven houdt er niet mee op." Hij heeft er vrede mee als hij voor 'historisch Bakel' wordt gezien als een 'tussenpaus'. "lk hoop dat ik heb kunnen helpen de gemeente wat extra 'body' te geven in de nieuwe gemeente. De bevolking heeft in de afgelopen jaren in ieder geval bewezen op een zeer volwasssen manier te kunnen opkomen voor de eigen belangen. Ze heeft een democratisch, legitiem en fatsoenlijk gevecht met ere en verve gestreden. Is constructief bezig gebleven, zonder negatief gekanker, niet in de raad, niet op het gemeentehuis, niet daarbuiten. lk heb dús groot vertrouwen in de toekomst. "
Hij kwam uit Rosmalen, waar hij in een vervangende functie het begin van een van de meest besproken herindelingen - het kleine Rosmalen 'nam Den Bosch over' - meemaakte. "Een leuke baan, dus solliciteerde ik." Er waren twee gemeenten vrij. Een ervan was Bakel. "lk was hier al wel eens geweest, in diensttijd redelijk vaak zelfs, op het mob-complex in Rips - de omgeving sprak me buitengewoon aan. En dan al die anekdotes in de schoolboekjes, in de leesboekjes van 'De Meiboom' van de Fraters van Tilburg. Daarin stonden verhaaltjes als 'De kerk verdouwd'. Het was alsof ik al wat vertrouwd was met Bakel. En toen ben ik gaan kijken; het dorp zag er nog aardig uit ook. lk aarzelde dan ook niet. Toen was er onmiddellijk het rapport van de commissie Schampers. "
"lk heb altijd volgehouden dat het onzin is een gemeente van deze omvang op te heffen. Dat levert niets op. Maar nu dan toch de kogel door de kerk is ... och, het is voor Bakel geen rámp. Maar ik had liever aangehaakt bij de 'Kreis'-gedachte, de Duitse vorm van kringen, regio's. Dan zouden de kleine gemeenten bijvoorbeeld diensten kunnen inhuren van de grote. Is heel wat goedkoper dan de bureaus die ze nu te hulp moe(s)ten roepen."
Eigenlijk denkt hij dat de wat matte houding van bijvoorbeeld een stad als Helmond in deze mede tot de huidige situatie in bestuurlijk Nederland heeft geleid. "Gek toch .... ik ben als Bosschenaar trots op mijn stad. Dat merk ik bij een Helmonder zelden. Terwijl de stad toch heel wat in huis heeft.
lk zie steden zelden snel het voortouw nemen. Ze missen vaak 'schwung'; zijn te veel intern gericht; hebben te weinig zelfvertrouwen voor een natuurlijk leiderschap. En dat is jammer voor de regio."
Niet alleen als burgemeester, ook als privé-persoon voelt Van Beers zich thuis in Bakel. "Je verwacht iets, als je komt. Dan komen de kontakten. Best spannend in eerste instantie. Het is prachtig als je merkt dat 'het klikt'. Op den duur merk je dat je vrienden kijgt, ook of met name buiten het formele om. Dat de mensen het menen als ze je hun sympathie gunnen. Mijn vrouw heeft dat nog sterker dan ik. En dan kunnen ze wel zeggen dat dat nou eenmaal typisch Brabants is. lk zeg: het is wel heel mooi meegenomen."
Heel positief vindt Van Beers het ook dat de mensen in Bakel, Milheeze, Rips niet rancuneus zijn. "Ze nemen het je niet kwalijk als je eens een fout(je) maakt. lk heb nooit de bedoeling gehad iemand onheus te bejegenen. lk weet dat het desondanks gebeurd is. Dat spijt me oprecht. Maar ik heb nooit enige rancune ondervonden. Dat stemt tot dankbaarheid. lk heb hard gewerkt hier, als burgemeester. lk heb er heel veel voor teruggekregen."
Hij is ervan overtuigd dat Bakel, Milheeze, Rips het met Gemert heel goed zal kunnen vinden. "Gemert is vanuit de geschiedenis toch wel aansprekend: kunstenaars, boeren, een beetje vrijgevochten, zelfs een beetje 'stads'. Maar met aandacht voor het platteland en de dorpen. Volgens mij gaat dat ook klikken."
"We trekken nu een deur achter ons dicht. Hoofdstuk afgesloten. Maar we gaan een nieuwe ruimte in, een nieuwe toekomst tegemoet. lk wens iedereen een zeer comfortabele huisvesting toe in het nieuwe gebouw.
En bedankt allemaal. Van harte! "