Deel 8

d.d. 03-09-1789.

Copie.

Contra belang gedaan maaken en aan den Heere Raad en Rentmeester Generaal der Domeijnen van BRABAND overgegeeven bij ofte van weegens Regenten des Dorps van BAKEL.
Op ende Jeegens
Seekere Memorie van Belang door Regenten van HELMOND en AARLE den 8e Julij 1789 aan wel gemelde Heere Raad en Rentmeester Generaal overgegeeven weegens de gemeente van BAKEL voornt.

Hoog Edele wel geboore gestr. Heer,

Het heeft U Hoog Ed. welgeb. gestr. behaagd bij missive van dato 3 September 1789, Ons te doen geworden, Extract uijt het belang in ’t hoofd deezes gemelt met aanschrijving eener Comparitie < = bijeenkomst; vergadering > over de zaak daar bij verhandelt door Uw hoog Ed. Welgeb. Gestr. belegt teegen den 16e September daar aan volgende,
Op welke Comparitie dan ook daar onse gecommitteerden mondeling geallegeert zijn de (zoo wij Eerbiedig vertrouwen) alle sints dugtige gronden.
Waar op wij vermeenen de alegatien < = aanwijzingen > en daar op gegronden voorslag bij voorsz. belang voor komende, te moeten teegenspreeken.
En al nu verneemende, dat uw Hoog Ed. geb. gestr. verwagtende is.
Om deselve nader in geschrifte van ons te bekomen.
Ten einde bij het doen van berigt, aan hun Ed. Mog. daar van zodanig gebruijk te maaken, als zulk vinden te behooren.
Hebben wij d’Eer ter obedientie < = onderdanigheid; gehoorzaamheid > van dieren te seggen.
Dat voor Eerst daar wij alleen bij Extract visie bekoomen hebben van het voorgenoemde Belang, van Regenten van HELMOND en AARLE wij niet in het bijzonder konnen refuseeren < = wijgeren > de soo genaamde overtuijgende bewijsen welke die belang schrijvers zeggen daar bij gepromitteert < = toegezegd > te hebben.
Om quasie te doen zien
Dat wij over onse gemeente affzonderlijk den meester zoeken te speelen.
En pretenselijk op haare Regten zouden impietteeren < = schenden; oneerbiedig bejegenen >.
Dewijl die promissen < beloften; toezeggingen > waar op zij die deels ongerijmde en deels gantsch ongegronde beschuldigingen willen fundeeren niet ter onser kennisse gekomen zijn.
En wij alsoo ons in het generaal moeten vergenoegen om in dit opzigt aan te merken.
Dat het tusschen ons en die van HELMOND en AARLE quo ad factum, eene uijtgemaakte zaak en onlochenbaare waarheijd is dat voor zoo wel aangaat de gemeente ten deese in questi (affgezondert van de Peelvelden off zo genaamde Moerpeel als waar omtrent de gemeenschappelijke administratie en dierectie volleedig word erkendt).
Die van BAKEL in eene onheugelijke en zeeker veel meer dan hondert jaarige Possessie zijn geheel alleen en zonder eenige Concurrentie van die van HELMOND en AARLE de privative administratie en beheer daar van te hebben.
En dat zij ook alleen daar in altoos hebben onderhouden en gemaakt alle weegen, waterloopen, bruggen en andere Servituten
Dat zij ook verder alleen ten Comptoire der Domeijnen betaalen eenen Chijns van Twaalff oude grooten uijt drukkelijk voor het gebruijk hunner gemeente.
Daar zij boven en behalve dat, voor het gebruijk der voorsz. PEEL off moervelden ten zelven Comptoire met en beneevens die van HELMOND en AARLE betaalen eenen zoo genaamde Peel Chijnsen.
Dat nu alsoo zijnde gelijk men met alle fiducie vertrouwt niet te kunnen worden weedersprooken.
En anders is het nood volleedig kan worden beweesen.
Is het dan, dit wil men gaarne aan het onzijdig oordeel van Uw Hoog Ed. geb. gestr. en ieder onpartijdige beslissinge overlaaten, niet ongerijmt
Om de ondergeteekende, die alleen de administratie en directie die zij altoos gehad hebben Continueeren, dog deselve met tusschenkomst van den Souverain, door een behoorlijk Regelement op een goede en gereegelde voet, tragten te brengen daar om te inculpeeren
< = beschuldigen >.
Dat zij als voorzegt den meester zoeken te speelen.
En dit vertrouwt men is zoo notoir en tastbaar dat het geene verdere weederlegging off discussie behoeft, dog daar die van HELMOND en AARLE verder voorgeeven.
Even off de ondergeteekende door het bij hun geformeerd en hun, etc.
Mogende ter approbatie voorgedraagen Reglement, zouden voor hebben om deselve van hun gesustineert Regt op die gemeente uijt te sluijten.
Moeten de ondergeteekende ook al verder tot wederlegging van deese ongegronde accusatie < = aanklachte; beschuldiging > Uw hoog Eed. Wel geb. gestr. verzoeken te Reflecteeren.
Dat de bloote lectuure van het eerste Articul van het voorsz. Reglement al aanstonds die aantijging om ver werpt, dewijl daar bij duijdelijk tot het gebruijk van die gemeente geatmitteert worden.
Alle die wettig kunnen bewijsen daar toe geregtigd te zijn.
En dus indien die van HELMOND en AARLE in die Firman verseeren < = verkeeren >, leijt er in alle geval voor hun in dat Reglement geen bezwaar.
Dewijl de ondergeteekende dan willig en berijt zijn zoo als altoos geweest zijn
Om hun meede tot het gebruijk hunner gemeente te admitteeren
Mits egter het misbruijk waar teegen alleen het Reglement is ingerigt, geweest worden.
En de geregtigde dan ook van hnnne zijde voldoen aan die prestatie waar toe zij in dat cas van regt reeden en bilijkheijd verpligt zijn.
Maar daar zij, zoo het schijnt buijten staat zijn dat hun gesistinueerden met valabele < = waardige; krachtige > bewijsen te staaven.
En ook zig in alle geval aan geene behoorlijke schikkinge en Reglementen willen onderwerpen, hebben zij dit werk op een andere boeg gewent.
En zijn na eerst als voorsegt, op een zeer disgratieuse < ongunstige > wijse in hun belang bij uw Hoog Geb. Gestr. te hebben gedenigreert
< = zwart gemaakt >, voor den dag gekomen met een propositie < = voorstel > van verdeeling dier gemeente.
Dan welke d’ondergeteekende ( onder Reverentie < = eerbiediging > ) vermeenen ten deesen geen plaats te kunnen nog te moeten hebben.
Dewijl voor eerst indien zij volgens hunnen indispensabelen < = volstrekt onmisbaren > pligt, als Regenten het belang hunner meede ingeseetenen behartigen, daar in nooijt kunnen toe stemmen.
En ten anderen ook in deese zoo zij eerbiedig vertrouwen geene termini habiles < = begrensbaar > exteeren om hem teegen wil en dank tot eene zodanige verdeeling te Constringeeren < dwingen >.
Wat het eerste betreft, gelieve Uw Hoog Geb. Gestr. geinformeert te zijn dat onder de ingeseetenen van BAKEL weinig gegoede lieden zijn die uijtgestrekte Landerijen in eijgendom off huize besitten.
En wien het alsoo ten uijterste aangeleegen legt, om eene groote gemeente te besitten waaragtig hun jong vee en schaapen kunnen laaten weiden en waar van zij strooysel voor het zelve hun vhee kunnen bekomen het geene en indien deselve gemeente nu tusschen hen den die van HELMOND en AARLE moeste verdeelt worden.
En alsoo maar op een derde van het geene actueel bevat, gebragt zoude worden zeer merkelijk vermindert en tot voorsz. einde geheel onvoldoende worden zoude zonder dat daar tegen kan opweegen een argument dat welligt daar teegen zal worden gemaakt, namentlijk: dat nu daar die van HELMOND en AARLE zig meede onderstaan, om die gemeente te gebruijken door een grooter getal gebruijkers ook deselve tans niet geheel voor die van BAKEL ten gebruijken is off blijft.
Dewijl voor eerst als voorsegt is, die van HELMOND en AARLE om zulx te doen en daar in met regt te blijven Continueeren.
Valabel bewijs van hun gesustineert Regt daar toe, zoude moeten produceeren.
En ten anderen dat eens voor een ogenblik verondersteld zijnde dat de ingeseetenen van die beijde Plaatsen de gemeente van BAKEL in het geheel meede soude mogen gebruijken. Het geene in alle geval het uijterste is waar toe zij kunnen pretendeeren geregtigd te zijn.
Doe van BAKEL dan nog daar door nimmer die prejudicie zouden kunnen hebben, welke uijt eene te doene verdeeling van die gemeente noodwendig voor hen zoude moeten resulteeren,
Dewijl die van HELMOND en AARLE buijten die ieder hunne affzonderlijke gemeentens hebben.
Geheel anders, als die van BAKEL die geene andere gemeente hebben als die waar van HELMOND en AARLE hen nu voor twee derde tragten te ontsetten.
En daar bij d’ingeseetenen van eerstgemelde plaats zig veel minder met de Boerderije Speciaal houden van vhee en schaapen, dan wel met fabricquen en handwerken geneerende < = in hun onderhoud voorzien > deselve nooyt zoo veel gebruijk van die gemeente zoude maaken off kunnen maaken.
Al die van BAKEL, welke volstrekt geen ander bestaan hebben, en dus willen zij niet door gebrek van alle andere middelen daar toe hun vee laaten verhongeren of abandonneeren < = overgeven; verlaten > wel genootzaakt zijn te doen.
Waar bij nog komt dat juijst die gedeeltens van de gemeente van BAKEL welke tot voorsz. zoo hoognoodige eindens de beste zijn, leggen na de kanten van HELMOND en AARLE werwaarts zig de verspreide wooningen der Bakelse Ingeseetenen zeer verre uijtstrekken.
En dat die gedeeltens welke het digste bij BAKEL zijn, zig de schraalste en magerste bevinden, en dus eene zodanige verdeeling wel zeer wenschelijk en voordeelig zoude zijn, voor zodanige
vermogende Land eijgenaars te HELMOND en AARLE.
Die steeds bedagt zijn hunnen wijt uijtgestrekte besittinge door het aankoopen van nieuw Erven nog te vergrooten.
Maar hoogst ongelukkig en runieus voor de Arme en ongelukkige Inwoonders van BAKEL welke zonder het behout van die gemeente onmoogelijk in het sober bestaan het geene zij thans trekken uijt hunne vhee hoederij en Ackerbouw.
Welke laatste, ook indien de Eerste teniet gang off vermindert wierd, zooals door de geprojecteerde verdeeling der gemeente hoogs waarschijnlijk is.
Noodwendig door gebrek aan messie < = mest; uitwerpselen >, die helaas eevenwel zoo, zoo schaars boven in de Meijerije is geheel vervallen zoude.
En alsoo die van BAKEL volstrekt buijten staat stellen om hunne s’Lands en Dorps lasten in het vervolg op te brengen.
En die zoude een zodanige verdeeling onder eerbiedige Correctie eene zaak zijn die de Arme Ingeseetenen van BAKEL ( die reets zoo zwaar belast zijn, gelijk bij de requeste aan hun Edele Mogende en de bijlage Sub nö 1 getoont is ) tot de uijterste wanhoop zoude kunnen brengen.
En aldaar ook zoodaanige droevige toneelen doen gebooren worden die de ondergeteekenden op het welmeenendts wenschen en ook zig flatteeren < = pluijmstrijken; vlijen >.
Dat door de goedertierenere en equitabele < = gelijkelijke; rechtvaardige > voorziening van hun Edele Moogende in het weederhouden van die geprejecteerde < = ontworpen > verdeeling, zal voorgekomen worden.
En hiermede onder het welneemen van UwHoog Geb. Gestr. overgaande tot het tweede poinct hier voor aan gestipt.
Om te betoogen namentlijk: dat in deese geene termini habiles exteeren < = geschikte termijn >, om de ondergeteekendens, off liever de gesamentlijke ingeseetenen van BAKEL tot het aangaan van eene zodanige verdeeling te Constringeeren zullen zij ondergeteekendens de vrijheijd neemen daartoe als een primum verum < = als eerste waarheid >, en vaste grond stelling te allegeeren, dat het na hun inzien volgens Regt en billijkheijd, een vasten en indisputabelen reegel is.
Dat om iemand tot het verdeelen van eenig goed te constringeeren < = dwingen >, die geene welke eene zodanige verdeeling requireert
< = verzoekt >, op dat goed en wel op het aandeel, dat hij daar van Eijscht een incontestabel < = onbetwistbaar > Regt, dat gelijk staat met dat van de meede geinterresseerden welke hij tot die deeling wil noodzaaken.
En dat daar bij ook het goed in questie van dien aart is, dat het zelve zonder schaade van de meede geinerresseerden verdeelt worden kan,
En verder Uw Hoog Geb. Gestr. Eerbiedig versoeken te willen reflecteeren dat de vordering van die van HELMOND en AARLE ten deesen zoo zij ondergeteekendens vertrouwen van de zoo gefundeerde als billijke grondstellingen zeer verre afwijken,
Dewijl voor eerst van het Regt het geene die Plaatsen in deese sustineeren geen sints liquide Consteert < = klaar blijkt >,
Daar zij zig in deese beroepen op de copie van een Oudt Document zijnde een Coop of uijtgift brieff van den Jaare 1325, waar van tot hier toe het origineel niet heeft kunnen gevonden off geproduceert worden.
En op een Extract uit zeeker Register ter Secretarije van HELMONDD berustende, bevattende een declaratoir en quitantie weegens de overgifte en betaaling van zeekere gemeente aan de gebueren van die Stad.
En deese Documenten alsoo niet alleen bij gebrek van behoorlijke authenticitein, geen voldoende bewijs kunnen opleveren
Men zegt tusschen deselve eenen Contradictie < = tegenstelling > is die het teegendeel van het gesustineerde, immers voor zoo veel die van HELMOND aangaat klaar meede brengt.
Want door eerstgemelde koop off uijtgift brieff is van dato 1e Maart 1325.
En in het Tweede genoemde declaratoir gedateert van den Eerste Zondag van wiedemaand ( Junij ) 1326 gesprooken word van eene gemeente
Welke die gebuure van BAKEL en van AARLE gekogt hadden,
Binnen deese Jaare
Zoo blijkt immers daar door zeer duijdelijk dat bij dat laatste document, niet gehandelt word over die Gemeente welke die van BAKEL en AARLE Reets 14 Maanden te vooren verkregen hadden,
En vervalt alsoo het gantsche Argument dat die van HELMOND daar uijt in deesen tragten te formeeren.
Bij al het welks dan ook nog komt de onheuggelijke possessie waar in die van BAKEL als voorsegt zijn, om de privative administratie en dierectie over die gemeente te hebben
En ook alleen tot dus verre, alle lasten daar aan verknogt hebben gedraagen.
Waar uijt ook also verder natuurlijk voort vloieijt dat indien die van HELMOND en AARLE al eenig regt op de gemeente van BAKEL mogte hebben ( het geene als getoont is, nog zeer verre van Liquide beweesen te zijn ) Egter zodanig Regt dan nog geensints geoordeelt zoude kunnen worden gelijk te staan
Met dat geene waar in die van BAKEL zelfs volgens hunne zoo Oude en het geheugen van Menschen te boven gaande possessie zijn.
En dat die de laatst genoemde niet zonder hunne merkelijke schaade tot eene sodanige verdeeling zoude kunnen genecessiteert
< = noodwendigheid; noodzakelijkheid > worden.
Hoedanige verdeeling in alle geval en posito dat die van HELMOND en AARLE hun gesustineert Regt behoorlijk kwaamen te bewijzen.
Da nog behoudens de billijkheijd niet zoude kunnen geadmitteert worden dan onder den mits dat zij eerst en vooraff ook ieder voor hun aandeel, aan die van BAKEL vergoeding zouden moeten doen.
Van alle de kosten en moeijten die zij als voorsegt tot hiertoe, aan die gemeente hebben geimpendeert.
Als welke indien de sustenuen < = standhoudingen > door die van HELMOND en AARLE in deese gevoert konde steek houden ( was egter geensints) door hen voor twee derde in debite < = schuld > betaald en alsoo met regt terug gevordert zoude kunnen worden.
Dewijl het al meede een zoo vaste als billijke reegel is dat die eenig aandeel in de voordeelen van eene saak begeert ook de lasten daar van pro rato parte moet dragen.
En hiermeede dit poinct genoegsaam toegebragt hebbende resteert nu ten slotte nog aan Uw Hoog Geb. Gestr. voor te draagen.
Hoe allerminst verkeert de Regenten van HELMOND en AARLE tot staeving van hunne allesints ongefundeerde beschuldigingen, teegen de ondergeteekenden reets hier voor weederlegt, nog hebben aangevoert.
Dat quasie zij onder geteekenden in het voorleeden Jaar, drie aanzienlijke Plaatsen van de voorsz. gemeente tot het aanleggen van mast off dennen bosschen zoude hebben affgegraaven.
En daar door zoo zij voorwenden notoir tot prejudicie van die van HELMOND en AARLE gehandelt.
In welk regard de ondergeteekenden verzoeken de vri jheid te mogen neemen Uw Hoog Geb. Gestr. te onderrigten.
Dat voor eerst die zoo genaamde aanzienlijke Plaatsen, niets anders zijn dan veel als vervloogen off affgegraavene zandgronden die voormaals, tot Eekelhoven voor de gemeente van BAKEL gedient hebben.
En waar op bevoorens nauwlijks eenige heij, en veel min eenig ander gewas gevonden wierd.
Dan welke grond zeedert op kosten van deselve gemeente tot wier gebruijk deselve ook altoos bevoorens gedient hadden, met wallen omgraaven doorsloot en beplant is.
En zulx niet gelijk die van HELMOND en AARLE, in deesen willen doen voorkomen eigener authoriteit off op eene willekeurige wijze.
Maar uijt hoofde van een behoorlijke permissie van den Souverain.
Te weeten: De Pootcaart den 2 Maart 1651 bij de Edele Mogende Heeren Raaden van Staate aan de Regeerders en gemeene Ingeseetenen van BAKEL verleent, waar bij onder andere uijt drukkelijk verstaan is:
Dat het Corpus van BAKEL ook zoude moogen planten allerhande boomen ook meede struijk houtten op de gemeente tot het stuijten van het vliegende zant en duijnen, als meede ten diensten en oirbaare van het Corpus zoo tot onderhout van bruggen als andere gemeene lasten.
Waar uijt alsoo ook verder ten vollen Consteert < = blijkt >
Voor eerst: hoe die gratieus en al meede zonder eenigen grond, dit stuk aan de ondeergeteekenden als iets ongeoorloofts aangevreeven word.
En ten tweeden: hoe zelfs ook hier uijt eene convincante < = overtuigende > preuve < = proef > resisteert < = weerstaat > dat reets voor een hondert en veertig Jaaren, die van BAKEL in de hier voorgenoemde privative < = eigen > administratie en dierectie van die gemeente waaren
Dewijl zij recto < = regelrecht > toen zonder teegenzeggen van iemand ten hunnen naame alleen en zonder die van HELMOND en AARLE daar eenigsints in te bemoeijen eene zodanige permissie verzogt en bekomen hebben.
Verhoopen zij ondergeteekenden met al het hier voor gededuceerde < = afgeleide > Uw Hoog Geb. Gestr. ook daar teegen aan hun Edele Mogende zich gelieven te adviseeren.
En in het teegendeel Favorabel < = gunstig > te berigten, op de verzogte approbatie < = goedkeuring > van het gepresenteerde Reglement waar tegen ook de Regenten van HELMOND en AARLE, zoo verre wij uijt derselver berigt hebben kunnen zien niet zaakelijks hebben ingebragt.
En ook in Effecte < = het geene volbracht, of uitgevoerd is > meesendeels niets anders is dan eene vernieuwing van de oude keure op het stuk van die gemeente voor handen zijnde.
En alzoo in geene nieuwigheijd altoos geintroduceert.
Waaom zij ondergeteekendens zig dan ook durven flatteeren < = pluijmstrijken; vleijen >
Dat hun Edele Mogende de versogte Approbatie op het geprojecteerde Reglement goedgunstig zullen gelieven te accordeeren.
Versoekende zij dat Uw Hoog Geb. Gestr. ook ten dien eijnde dit hun Contra belang onder het oog van hoogst deselve gelieve te brengen onderstond ‘Twelk doende etc. was geteekent P. v.d. POEL, P. NOOIJEN, A. v. GRINSVEN, J. KLUIJTMANS, P. van de KERKHOFF, PEETER COX onderstond Mij present en was geteekent A.A. van NOORT, Secrets.

d.d. 10-11-1789.

Compareeren voor Heeren Scheepenen van BAKEL en MILHEESE nagenoemt MARIA JACOBS VERHOEVEN wonende tot GEMERT out omtrent seeventig jaaren en ANNA JACOBS VERHOEVEN out omtrent sestig jaaren, ANDRIES NOOIJEN out ontrent ses en vijftig jaaren en HENDRIK van GROOTEL out omtrent ses en sestig jaaren, alle wonende alhier, zeijnde Luijden van Eer staande ter goeder naam en faam, denwelke ter instantie en requisitie van Heeren Regenten alhier voor de suijvere en opregte waerheid onder presentatie van Eede ten allen tijde bereijt zijnde hier op aff te leggen: verklaaren waar en waaragtig te weezen dat zij drie eerste Comparanten alhier ter plaatse gent. DE CRUIJSSCHOT, van jongs aff tot den ouderdom van ruijm twintig jaaren en meer gewoond hebben, en altoos van en de reden gehoort hebben dat het LOUWERSTRAATIE aldaar, altoos voor een scheijding tusschen HELMOND en BAKEL is gehouden geworden. En dat verscheijde reijsen gezien hebben dat wanneer die van HELMOND over het LOUWERSTRAATIE off van een andere zijde op onze gemeente kwaemen om stroijzel, aarde vlaggen off tussen te maaijen te graeven of te steeken, dat altoos met agterlating van kleederen en andere goederen zijn gaan loopen wanneer hen de Vorster off Schutter van BAKEL op de gemeente over misbruijken vervolgden en wilde calangeeren.
En verklaart hij vierden Comparant alhier ter plaatse genaamt GROOTEL meer als twintig jaaren gewoond hebbende zeer wel weeten dat wanneer die van AARLE op onse gemeente over de zo genaamde HELMONDSE PAD tusschen SCHIPSTAL en BAKEL kwaemen, om strooijzel, aarde heij off tussen of vlaggen te steeken ofte graeven altoos zijn gaan loopen wanneer de Vorster van BAKEL kwam om hen deswegens te calangeeren.
Eijndigende zij Comparanten hier meede etc.
Actum den 10 November 1789.

14-11-1792.

Aan d’Edele Moogende Heeren Raaden van Staaten der Vereenigde NEDERLANDEN.

Geeven met alle eerbied te kennen
Burgemeester, Scheepenen en Deekenen, uijtmakende de Regenten der Stad en Heerlijkheijd HELMOND.
Mitsgaders Scheepenen Burgemeesteren, Armmeesters en Kerkmeester uijtmakende de Corporeele vergaderinge van den Dorpe AARLE RIXTEL Quartier van PEELLAND, Meijerije van S’BOSCH.
Dat uijt en verkoop brieve van Hartog JAN van BRABANT in dato 1 Maart 1325 Consteerd dat wel gemelde Hartog heeft verkogt “wettiglijk en wale zijne lieden van BAKEL en AARLE, ende den geene die meede gequijt hebben en haare nacomelingen.
Erffelijk en de Emmermeer voor zig, Zijne Erven en nakomelingen alle die gemeente die geleegen is binnen de Paalen en binnen de Tuijnen daar bij beschreeven namentlijk van den Rade van SCHEPSTAL tot de gemeente van AARLE en tot den gerichte van GEMERT alzoo voort op den PEDEL, ende tot den gerechte van DORNE, en van daar tot de palen van VLIERDEN bij den PROEFFSWIER van WASSENBERCH, en van daar tot den Palen AARDTS van BRUHEZE tot CRUIJSSCHOT, en van daar weeder tot den Rade van SCHEPSTALL voornt.
Dat uijt den Brieve van Bekentenis van den Rentmeester in het Quartier van ’s BOSCH ENGBRECH LUDICH van DIJCK in dato 1e Zondag van Wedemaant 1326 vorders Consteert, dat die van BAKEL en AARLE de voorsz. gemeente binnen d’opgemelde Paalen geleegen, in alsulke forme en koopen als zij die gekogt hadden, hebben overgegeven aan de gebuuren van HELMONT, ten eijnde die met hun te gebruijken als den elken met hun de voorsz. gemeente wettelijk en wel betaald hadden,
Dat dienvolgens ook deselve Gemeente tusschen BAKEL, AARLE en HELMONT in het gemeen En onverdeelt beseeten, en gebruijkt is, en tot den huijdigen dag tusschen de opgemelde drie Plaatsen gebruijkt wordt, gelijk ook de keuren en Breuken in laaten tijd daar op en op DEN PEEL binnens de voorsz. Paalen geleegen gearresteerd, zijn bij de zes mannen Peelmeesteren van HELMONT, AARLE en BAKEL dato 12 Meij 1649 en bij Regenten der gemelde drie Plaatsen zelve, den 5 Julij 1708 geamplieert < = uitgebreid >.
Dat meede dien conform bij arbitrale uijtspraak van voornaame rechtsgeleerden gevolgd, op eene acte van compromis den 17 Maart 1761 door Regenten der opgemelde drie Plaatsen aangegaan, weegens de toen plaats hebbende onderlinge differenten op zigtelijk den voorsz. PEEL tusschen die van BAKEL ten eenre, mitsgaders die van HELMONT en AARLE RIXTEL ten andere zijde, aan ieder derselve Plaatsen een gemeen en gelijk recht is toegeweezen; zijnde de voorsz. acte van compromis, en een arbitrale uijtspraak met de willige condemnatie < = vonnis tot iemands nadeel > van den Raad van BRABANT bekragtigd den 2 Meij 1765.
Dat wel eenige Ingeseetenen van BAKEL, met die uijtspraak niet te vreeden, getragt hebben te sustineeren < op te wekken > en door te drijven,
Dat aan die van BAKEL een meerder regt op den voorsz. PEEL als aan die van HELMONT en AARLE was competeerende, en dat deselve Ingeseetenen zich ook des weegens in den jaare 1768 aan Hun Hoog Mog. geadresseert hadden, doch met geen ander gevolg dat Hun Hoog Mog. den toenmaligen Quartierschout van PEELLAND hebben geauthoriseert om die differenten tusschen de geïnteresseerde parthijen, zo mogelijk, in der minne bij te leggen.
Dat na eenige bijeenkomsten door gecommitteerden der voorsz. drie plaatsen gehouden, door tusschen komst van den opgemelde Quartierschout van PEELLAND den 23 Augustus 1769 een accoord te AARLE is geslooten waar bij door die van HELMONT en AARLE geheel ongehouden maar, om eenmaal een eijnde te hebben der differenten welks reeds zeedert den Jaare 1761 door den twistzugt van zommigen binnen BAKEL, toen had voorgeduurt, in den zoogenaamden Moerpeel aan die van BAKEL voor uijt zijn toegstaan twintig enkelde Peelvelden.
Dat die zaak daar op bij hun Hoog Mog. Resolutie van den 4 Januarij 1770 finaal geapplaneert < = in orde gebracht > en het voorsz. nadere accoord geapprobeert < = goed gekeurd > is; terwijl uijt wel gedagte Hun Hoog Mog. Resolutie zelve Consteerd < = bekend zijn >, van de ongehoudentheijd van die van HELMONT en AARLE tot d’over- en voor- uijtgave der opgemeld Twintig enkelde Peelvelden aan die van BAKEL.
Dat zelfs ook nog, gelijk voorheen, en zeedert het verkrijg derzelve gemeente aff, den Chijns daar van verschuld door de respective Plaatsen s’jaarlijks betaald wordt ten Comptoire der Domeijnen binnen S’BOSCH.
Dat, hoe zeer mitsdien en andere redenen is het nood, te zijner tijd en plaatse nader te allegeeren < = aan te wijzen >, en te probeeren het allesints notoir is, dat aan HELMONT en AARLE gelijk regt competeert < = toe behoort > met die van BAKEL in de voorsz. gemeente nogtans die van BAKEL niet afzijn, om op dat regt van tijd tot tijd in dragt te doen en het zelve recht te querelleeren < = krakeelen, beklagen, klagen >, zoo als die van BAKEL of wel de Regenten van deselve Plaats hebben kunnen goedvinden op het gebruijk en bestier < = bestuur > van de hier voor breeder omschreeven en onverdeelde gemeente buijten voorweeten om concurrentie van de Supplianten < = smekelingen, verzoekers > een concept Reglement < = ontwerp regelement > te formeeren en het zelve in den Jaare 1788 aan UEd. Mog. ter approbatie te presenteeren, en welk concept reglement en bijlaagen, bij UEd. Mog. appoinctement < = beslechting, uiting, afvaarding > van den 23 Juni 1788 gesteld is in handen van den Raad en Rentmeester Generaal der Domeijnen van BRABANT binnen ‘S BOSCH, om na verhoor van die geene die daar bij zijn geinteresseert Hun Ed. Mog. te dienen van berigt en welke ter voldoeninge daar van ook aan de Supplianten heeft toegesonden het voorsz. concept Reglement en bijlagen, om te dienen van belang.
Dan dat de Supplianten bij het zelve gerequireert belang aan den voornd. Raad en Rentmeester Generaal door hun Supplianten ’t zaamen overgegeeven hebben vermeent gehad te moeten aantoonen 1e dat het de quaal recht, en 2e de gelijke possessie van de voorsz. drie plaatsen met betrekkinge tot de meergemelde gemeente bij Hartog JAN van BRABAND 1e Maart 1325, in voegen voorzt. Uijtgegeven, en dat mitsdien zich niet konden uijtlaaten op het voorzt. geconcipieerde, Reglement weegens het gebruijk en bestier derselven gemeente, als buijten derselver voor weeten en concurrenten geformeert doch dat zij Supplianten, daar de gemeenschap, de Moeder was van Twisten en proceduren, wel wenschten door intercessie < = bemiddeling > van hem Heere Raad en Rentmeester Generaal, en onder approbatie < = goedkeuring > van UEdele Mog. met die van BAKEL in te gaan eene verdeeling van deselve gemeente.
Dat vervolgens dan op gemelden Raad en Rentmeester Generaal instemmende ten eijnde de Supplianten zich zouden inlaaten op het geformeerde Concept Reglement zelve, en alsoo nader berichten op dat denselven in staat werde gesteld aan UEdele Mog. beveelen meer bepaald en precies te kunnen voldoen zij Supplianten (terwijl die van BAKEL tot geene) immers tot geene acquitabele < = rechtvaardig in acht te nemen > ( indeelinge der voorsz. gemeente te weegen zijn ) hebben vermeend tot voorkominge van verdere disputen en oneenigheeden, mitsgaders van eeventueele Proceduren, welke de voorsz. gemeenschap, na haar natuur telkens meede brengt, en verzogt heeft, zich eerbiedig te moeten keeren tot U Edele Mog. volgens derselver gehegte Resolutien.
Mits welken, zoo keeren de Supplianten qq < = qualitate qua = in hoedanigheid van > zich tot U Edele Mog. gehoorsaamt versoekende ten eijnde het U Edele Mog. goedgunstig behangen die van de Leen en Tholkamer te ’S BOSCH te authoriseeren < = machtig maken; gezag geven > om het different van de verdeeling der gemeente hier voor breeder omschreeven tusschen de Supplianten en die van BAKEL de plano en buijten figuur van Proces, en met affsnijding van alle onnodige onkosten, finaal aff te doen en bij arrest te termineeren zodanig reguard < = kennisnemende > op de condemnatie in de kosten, van een der parthijen off de compensatie van deselve slaande als in goede Justitie zullen vinden te behooren, en dat de wederzijdse parthijen ten zeekere korter dage, door die van den Leen en Tholkamer voorsz. te bepaalen ter Griffie van deselve kamer zullen moeten furneeren alle zodanige stukken als waar op deselve zich omtrent hunne sustenuen weegens de zaak in questie, zullen willen fundeeren, mitsgaders aan deselve voorgeschreeven een na den termijnen binnen welke Parthijen ???? inde ? zullen mogen neemen, visie, en de begeerde Copien van de gefurneerde < = verschafte > stukken; en eindelijk eene convenabele < = geschikte > termijn, om binnen denselven, op peene van absolut verstek eene Memorie ad en destructief in te leeveren ten einde wel gemelde Leen en Tolkamer tot het gunt voorsz. is, werde in staat gesteld; onder stond T welk doende etc. en was geteekent F. van MAANEN. In margine stond De raad heeft na deliberatie goed gevonden en verstaan deese met de bijlaagen te stellen in handen aan den Raad en Rentmeester Generaal en Leenmannen in de Leen en Tholkamer te ’S BOSCH, met last (bij aldien die van BAKEL geneegen zijn, om de Differenten met opzig tot de verdeeling van de gemeente in de requeste gemeld, op den voet doen door de Supplianten voorgedraagen in de requeste vermeld door die van de Leen en Tolkamer de Plano en zonder figuur van proces te laaten affdoen en termineeren) Hun Edele Mog. als dan hun daar toe bij deesen authoriseeren op den voet hier later gemeld doch dat indien die van BAKEL daartoe met genoegen, zijn zij als dan de reedenen van derselver weigering, en hun belang op deese requeste van de Supplianten moeten requireeren, en het zelve met hunne Consideratien aan haar Ed. Mog. daar toekomen.
Actum den 14 November 1792 was geparapheert CHARLES BIGAT vt onderstond Ter ordonn. van Raad van Staaten en was geteekent
J.H. MOLLERUS.

03-05-1793. 
Fol: 19 verso.

H. KELLER E.A. ROVERS.
Extract uijt het Register der Resolutien van Officier en Scheepenen van BAKEL en MILHEEZE waar in onder andere staat als volgt:
Vergadering gehouden op Vrijdag den 3e Meij 1793 present, PEETER van der POEL President, ARNOLDUS van GRIENSVEN, PEETER NOOIJEN, PEETER COX en WILBERT RAIJMAKERS Scheepenen, PEETER van de LAAR, Borgemeester, WILLEM VERBAARSCHOT en JAN NOOIJEN, Armmeesteren en BASTIAAN MANDERS, Peelmeester.
Den Secretaris heeft aan de vergadering voorgeleesen een Request door de Regenten van HELMOND, en die van AARLE RIXTEL, aan de Edele Mogende Heeren Raaden van Staate gepresenteert daar bij verzoekende dat het hun Edele Mogende behagen mogte die van de leen en Tholkamer te ’S BOSCH te authorisereeren om het different van de verdeeling der gemeente bij dat Request breeder omschreeven, tusschen hun Supplianten en die van BAAKEL de Plano < = zonder omslag; omweg, kortweg > en buijten figuur van Proces en met afsneijding van alle onnodige kosten, finaal af te doen en bij arrest te termineeren < = bepalen >, etc
Nog heeft de Heer Secretaris voorgeleesen eene prae memorie van de Heeren Advocaaten Mrs. WILLEM CORNELIS ACKERSDIJCK Senior, en MARTEN BOWIER, waar bij zij dienen van hunne considratien < = inzichten > en advis op voorschreve requeste waarop gedelibereert zijnde is geresolveert < = besloten > aan gemelde Heeren Advocaaten te reschribeeren < = antwoorden >, dat de armoedige toestand van deeze gemeente niet toelaat zig in eenige proceduuren vrijwillig in te laaten noch over de form van dien te convenieeren, en daarom de corporeele vergadering niet geneegen is volgens het voorstel van de Supplianten het different zooals zij het zelve opgeeven door de leen en Tolkamer te laaten decideeren < = beslichten >. Dat de corporeele vergadering zich flatteert dat die van HELMOND en AARE niet zoo ligtvaardig zullen overgaan om van Justitie te ondernemen, want dat zij dan eerst zouden moete ageeren om meede geregtigt verklaart te worden tot de gemeente in questie en dan vervolgens onder zogt zou moeten worden of die gemeente deijlbaar was, en zoo ja waarin die verdeeling zouden moeten bestaan.
Dat wel is waar zodanige Proceduure kostbaar en van lang nasleep zouden zijn dan dat de corporeele vergadering hoopt dat die van HELMOND en AARLE eeven daar, om zullen worden afgeschrikt zoodanige proceduure te onderneemen, en in allen geval, de regenten van BAKEL zig zouden getroosten dezelve dan te volgen en alle devoiren < = plichten > te doen om het regt der gemeente te maintineeren < = handhaven, beschermen >, ten eijnde te behouden (hoe dan ook de zaak uijt mogte vallen) de satisfactie < = voldoening > van alles te hebben aangewent wat in hun vermogen was tot welzijn van het corpus.
Dat egter om zodaanige Proceduure voor te koomen de corporeele vergadering wel daar toe zoude kunnen (ongeprejudiceert het regt der gemeente en mits in alles in haar geheel blijven) met die van HELMOND en AARLE in onderhandeling te treden tot overgifte van een gedeelte van de gemeente aan die van HELMOND en AARLE ter plaatse alwaar de Ingezeetenen van BAKEL dezelve het beste zullen kunnen ontbeeren.
En werden de voorschreeve Heeren Advocaaten verzogt om dien conform een berigt aan de leen en Tholcamer te verveerdigen, en de Heer Secretaris bij deeze Gecommitteert om ter requisitie van die Heeren zig naar ’S HERTOGENBOSCH te begeeven en aldaar met dezelve over het een en ander mondeling nader te spreeken.
Aldus geresolveert < = voorgenomen > ten Raadhuijze van BAKEL den derden Meij 1700 drie en neegentig
Geteekend P. NOOIJEN, PEETER COX, W. RAIJMAKERS, P. van de LAAR, JOHANNIS JANSE NOOIJEN onderstond dusdanig X handmerk waarom geschreven stond dit merk is door BASTIAAN MANDERS zelfs gestelt verklaart niet te kennen schrijven dusdanig X handmerk waarom geschreeven stond Dit merk is door WILLEM VERBAARSCHOT zelfs gestelt verklaart niet te konnen schrijven lager stond Mij present en was geteekend A.A. van NOORT Secrts.
Accordeert met voorsz. Register ( voor zoveel dit geastraheerde aangaat)
A.A. van NOORT, Secrts.