Verslag van de Jonge Boerenstand tot 1940

In het begin van deze eeuw bestond een groot gedeelte van de Bakelse bevolking uit boeren die verenigd waren in een grote coöperatie, de N.C.B.. De jonge opkomende boeren hadden vaak andere ideeën als hun ouders, zij hielden er een andere zienswijze op na.
Er was echter geen enkele vereniging die de belangen van deze jonge boeren behartigde.
Omdat daar juist grote behoefte aan was werd er geprobeerd een zodanige vereniging op te richten.
In 1922 was het dan zover. Op 16 maart kwamen 31 jonge boeren in vergadering bijeen en richtten een nieuwe vereniging op die ze noemden de „Rooms Katholieke Jonge Boerenstand" (R.K.J.B.), weliswaar funktionerend onder het vaandel van de N.C.B., doch specifiek belast met het behartigen van de belangen van de jonge boeren.
Geestelijk adviseur E. Grips zat de oprichtingsvergadering voor doch uit de aanwezige leden werd een bestuur gevormd dat er als volgt uitzag:

Voorzitter: Theodorus van den Heuvel
Ondervoorzitter: Antoon Martens
Sekretaris-Penningmeester: Johan Smits
Bestuurslid: Marinus van Lierop
Uit de N.C.B. werd P. v.d. Mortel als bestuurslid toegevoegd. Hij werd wel de toeziend voogd van de vereniging genoemd.

Het entreegeld werd bepaald op 25 cent terwijl aan kontributie per maand 10 cent betaald moest worden.
Nieuwe leden konden toetreden tot de vereniging als tweederde der aanwezige leden daarmee instemden. Bovendien werd bepaald dat bij afwezigheid op de maandelijkse vergadering, een kwartje boete betaald moest worden.
De maximum leeftijd werd bepaald op 28 jaar doch deze werd in 1932 veranderd in 30 jaar.
De doelstelling van de vereniging was drieërlei. Hoofddoel was de katholieke en zedelijke vorming- verheffingen der leden. Elke maand werd er door de geestelijk adviseur een godsdienstig onderwerp besproken.
Jaarlijks werd er een retraite gehouden waaraan verschillende leden deelnamen.
Ook de processies werden niet vergeten. Op 5 september 1930 werd een exkursie gemaakt naar de H. Landstichting te Nijmegen. De afstand werd met de fiets afgelegd.
Het tweede en voor de jonge boeren misschien wel het belangrijkste doel was het behartigen van de stoffelijke belangen der leden. De ontwikkeling op land- en tuinbouwgebied der jonge boeren stond op de voorgrond.
Daarom werd al spoedig begonnen met het aanleggen van proefvelden waarop nieuwe soorten aardappelen, haver en andere gewassen werden verbouwd. Er werd dan onderzocht welke soort op welke grond het best uit de bus kwam. Ondanks dat de vaders vaak erg huiverig waren om de nieuwe methodes, trokken deze proefvelden toch hun aandacht. Ze werden ook geprezen als alles goed was, maar afgekeurd als er ook maar het minst op aan te merken was.
Door het bestuur werd een kommissie van toezicht aangewezen, belast met de controle op de proefvelden. Zij grepen in, waar dit nodig was, zelfs als naar hun zin niet goed genoeg geschoffeld was.
Ieder jaar werden met Bakel kermis de aardappelen gerooid en iedereen moest hieraan meewerken. Dit bracht wel eens problemen met zich mee. Een lid zegde zijn lidmaatschap op toen in een vergadering werd besloten dat hij vanwege zijn afwezigheid fl. 1,-- boete moest betalen.
Naast de „lage" kontributie waren de opbrengsten van de proefvelden een geweldige bron van inkomsten.

Het eerste jaar kende de vereniging een batig saldo van fl. 110,-. Het zat er dan ook aan om in 1923 met z'n allen naar een congres van de R.K.J.B. gewest Tilburg te gaan met een daarvoor speciaal gehuurde vrachtauto.
Ook werd aan ontwikkeling en kennis van de jonge boeren veel gedaan d.m.v. het geven van kursussen en het houden van diverse lezingen. Zo werden er met name landbouwkursussen gegeven, zoals melkkursus, veekennis, veeverloskunde, boekhouden enz.. Het aantal lezingen over bemesting, grondbewerking, ontginning en gewassenteelt is haast niet te tellen. Vooral de technische adviseurs Van de Poel en Willem de Vries probeerden de jonge boeren op deze manier veel kennis bij te brengen.
Was dit nog niet voldoende dan bestond vanaf 1928 de mogelijkheid om in de opgerichtte bibliotheek boeken te lenen tegen betaling van een paar centen. Niemand kan ontkennen dat op het gebied van verhoging der opbrengsten, verbetering van veekennis, veevoeding, bewerking en grondbewerking door toedoen van de jonge boeren veel is bereikt.
Regelmatig werd er een exkursie gehouden naar een of ander landbouwbedrijf om er eens te kijken hoe een andere boer zijn zaakjes klaarde. Lof en kritiek werden niet onder stoelen of banken gestoken.

Eens werd er een exkursie gemaakt naar een landbouwtentoonstelling waar de boeren met open monden de nieuwe landbouwwerktuigen konden aanschouwen.

De vereniging had ook ten doel het kweken van krachtige en flinke organisatiemannen voor de grote N.C.B..
Om dit te bereiken moest op elke vergadering een der leden een spreekbeurt houden over landbouw of organisatie. De eerste jaren waren daar nog wel enkele boeren voor te vinden, doch men liet het toch graag over aan technische en geestelijke adviseurs. Ook hulpverlening aan anderen was een belangrijke taak van onze jonge boeren. Met paard en wagen trokken de mankrachten erop uit om een boer (foto 1.) „uit de brand" te helpen als de boerderij in as was gelegd, of als een boer geplaagd werd door ziekte.
Het spreekwoord; „Vele handen maken licht werk" werd in praktijk gebracht en er werd voor gezorgd dat 's avonds de korenmijten pronkten in het Bakels landschap, of dat de aardappelen werden gerooid.

(foto 2.) V. Staveren op Scheepstal, van Vijfeijken en verschillende andere landbouwers waren de jonge boeren erg dankbaar.

Ook werden er voor mensen die in nood verkeerden kollekten gehouden, bijv. voor de noodlijdende bevolking in Duitsland, Oostenrijk en Hongarije. Ondanks de boete die moest worden betaald als men op de maandelijkse vergadering afwezig was, werden de ledenvergaderingen over het algemeen slecht bezocht. De voorzitter gaf dat te kennen door op te merken; „Het moest voor iedere vergadering plechtige kruisweg zijn, dan kwamen ze wel. Van deze boete werd afgestapt en er werd besloten dat het lidmaatschap zou worden ingetrokken wanneer de leden drie vergaderingen achter elkaar niet bijwoonden.
In 1928 werd om meer leden te krijgen, een huis-aan-huis aktie gehouden, dit leverde 35 nieuwe leden op.
Tot 1931 was het gebruikelijk om de vergaderingen van de R.K.J.B. bekend te maken op een boom. Hiertegen werd bezwaar gemaakt en werd er besloten om deze voortaan bekend te maken vanaf de preekstoel in de kerk. In 1933 kreeg de R.K.J.B. meer gestalte door het oprichten van Kring Helmond der R.K.J.B.. Deze kring was meer een overkoepelend orgaan. Alle afdelingen van de omliggende dorpen sloten zich hierbij aan.

De technische adviseur, die de vergadering eveneens bijwoonde, moest de leden wel eens om kalmte verzoeken. Hij deed dat dan als volgt:
„Hij verzoekt kalmte en ernst te bewaren, ook al doet een der leden wel eens een minder goed voorstel of al begaat hij wel eens een fout in zijn opzetten. Het lachten of bespotten ontneemt de moed aan de voorsteller of woordvoerder en in de regel zullen zij het hardst iachen, die zelf niets weten."
In 1934 werd het 12 1/2-jarig bestaansfeest gevierd. Ter gelegenheid hiervan werd het zondags pak aangetrokken om zo mooi mogelijk op de foto te staan. (foto 3.)

Ook de geestelijk adviseur had veel invloed binnen de vereniging hetgeen duidelijk bleek uit het volgende.
Ter gelegenheid van het feit dat koningin Wilhelmina 25 jaar koningin was van Nederland, werd er in Bakel een optocht gehouden. Ook de jonge boeren wilden aan deze optocht meedoen en wel met een praalwagen. Dit werd echter door de geestelijk adviseur ten sterkste afgeraden. Het bracht volgens hem te veel kosten met zich mee, hij vond het nutteloos en wees er bovendien op dat enige plaatselijke toestanden het minder gewenst maakten om als R.K.J.B. als zodanig, deel te nemen aan een optocht.
Op een der maandelijkse vergaderingen werd door een van de leden gevraagd of men de secretaris niet een klein geschenk zou kunnen geven, voor alle moeite. Voortaan kregen de bestuursleden bij hun afscheid als blijk van waardering een Heilig Hartbeeld.
In 1938 werden 27 leden van de vereniging aangesteld als kontroleur, om de koloradokever te bestrijden. Voor fl. 2,- per hektare werden de aardappelvelden afgezocht naar de kever, larven en eitjes.

Ook ontspanning nam binnen de vereniging een belangrijke plaats in. Er werd een toneelklub opgericht die regelmatig een uitvoering verzorgde. Zo werd 's-maandags met vastenavond de jaarlijkse teeravond gehouden, voor leden en donateurs, die verzorgd werd met een prachtig toneelstuk opgevoerd door eigen leden. De eerste opvoering was in 1930. Als beloning kregen de spelers voor elke repetitie een sigaar.
Op 14 oktober 1931, ter gelegenheid van het 25-jarig bestaansfeest van de N.C.B., werd de feestavond geheel verzorgd door de leden van de R.K.J.B..
Naast de toneelklub werd er in 1936 een zangklub opgericht, waarvan de technisch adviseur Willem de Vries de grondlegger was. Deze zangklub is later uitgegroeid tot de zangvereniging Kunst en Vermaak.
Omdat de konditie van de jonge boeren te wensen over liet, werd in 1940 een gymnastiekklub opgericht, waarvoor zich 19 leden opgaven. (foto 4.)

Op 7 september 1941 werd in Deurne de eerste sportdag gehouden.
In 1939 werd het parochiehuis, waar de belangrijkste bijeenkomsten werden gehouden, omgedoopt tot militair tehuis.
De vergaderingen werden voortaan gehouden in de oude school. Om nog iets te organiseren was erg moeilijk, zeker toen in 1940 de oorlog een feit was. De geplande exkursie naar de landbouwtentoonstelling te Bladel werd diverse keren afgelast.
De laatste notulen dateren van 8 maart 1940.
Daarna mocht er van de Duitsers niets meer opgeschreven worden. Er werd nog wel vergaderd en nog wat aktiviteiten georganiseerd doch hierover is weinig bekend.
Vermeldenswaard is zeker het feit dat twee bestuursleden door de Duitsers werden opgepikt vanwege een staking door jonge boeren en de melkfabriek. Zij werden afgevoerd naar Deurne alwaar ze daags daarna weer werden vrijgelaten omdat besloten was de staking op te heffen.
Een reis naar Duitsland werd voor de twee gevangenen hiermede voorkomen.