Een monumentaal gebouw en een stoere toren

Omstreeks 721 werd in ieder geval door H. Lambertus en St. Willibrord een kerk gebouwd, maar het is niet duidelijk waar die precies gestaan heeft. We denken aan de Benthem of Geneneind. Men bouwde de eerste kerken van leem, hout en stro. Dat verklaart waarom ze vaak ten prooi vielen aan brand en verval. Pas na 1100 werden stenen en lei gebruikt. Uit fundamenten blijkt dat op deze locatie omstreeks 1100 al een kerk gestaan heeft.
In 1421 werd er in ieder geval een kerkzaal gebouwd en iets later de toren, deels van steen en deels van hout en leem.
Je kunt zien dat de kerk en toren wat hoger staan dan het omliggende terrein. Herhaaldelijk is er brand geweest maar steeds weer werd de kerk opgebouwd en vergroot.
De pilaren van de kerk waren vroeger veel slanker maar zijn verstevigd door er stenen omheen te metselen.
Met name de toren is zeer imposant. Onderaan zijn de muren van de toren 1.5 meter dik. De toren is 40 meter hoog en was lange tijd een belangrijk oriëntatiepunt om veilig uit de Peel te komen. Je kon van hieruit de kerktorens van Venray, Deurne en Boxmeer zien.
De toren  is in drie geledingen of etages gebouwd met spits- boogvelden in de gotische stijl. De opgaande lijnen van de overhoekse steunberen worden vaak onderbroken.  Naast de spits-boog zien we ook de ronde boog en een soort  tussenvorm.
De toren was in 1840 erg bouwvallig en daarom werd de buitenkant opnieuw opgemetseld. Omstreeks 1900 kreeg de toren door toedoen van pastoor van Bokhoven een grondige restauratiebeurt, waarbij gedeelten van de steunberen en de muur zijn vernieuwd alsook het leien dak. Bovendien werd aan de buitenkant, als een soort shuttle tegen een draagraket, een uitbouw geplaatst met kleine raampjes. Deze herbergt een wenteltrap die je naar de klokken leidt.

Zijdelings boven de hoofdingang zien we twee beelden.
Rechts van de hoofdingang staat het beeld van H. Lambertus. In zijn linkerhand draagt hij een palmtak als symbool van zijn martelaarschap, in zijn rechterhand de staf en een restant van een kerkje als stichter van kerken. Hij was de voorganger van St. Willibrord en werkte enige tijd met hem samen in deze regio.
Aan de andere kant staat Willibrord met op zijn hand een kerk. Hij stichtte namelijk overal kerken en trok als missionaris rond om te preken en te dopen. Zo zou hij gedoopt hebben met water uit een waterkuil, het zgn. St. Willibrordusputje.
Deze twee beelden zijn hier geplaatst eind negentiende eeuw.

Eerst stond boven de ingang een groot beeld van St. Willibrord van Luikse zandsteen. Het heeft heel veel moeite gekost om dit zware beeld hierheen te vervoeren. Daarom heeft men het in twee delen moeten zagen. Het is na een blikseminslag bij het herstel van de toren in 1893 op het  kerkhof tegen de achtermuur geplaatst.

In de toren hingen drie oude klokken van 1727 die in 1942 door de Duitsers geroofd werden voor de oorlogsindustrie. In 1949 goot de Fa. Petit en Fritsen uit Aarle-Rixtel drie nieuwe klokken. Ze heten: Willibrordus, Petrus en Maria.
Met de "Maria" werd vroeger om 12 uur het Angelus geluid. Men bad dan thuis of op het veld "De engel des Heren".
Ook ‘s avonds werd de klok geluid. Men zei dan: "t luidt den heiligenaovend."

Op de klokken zijn teksten aangebracht, die herinneren aan de pijn van de oorlog en de vreugde om de herwonnen vrijheid.

Zo lezen we op de Willibrord de volgende tekst: “In Sinte Willibrordus naam, roep ik u allen weer tesaam. Met een blijde vredesklank, nood ik u tot lof en dank.”

Op de Petrus staat: “Na roof en strijd werd ik gewijd, tot tolk van tijd en eeuwigheid”

Op de Maria staat de groet: "Ave Maria."

We zien aan de rechterzijde in de muur van de onderste etage van de toren een soort Runentekens, ook Sint Andries kruisen genoemd. St.Andries werd immers aan het kruis genageld. Naast elkaar staan een diagonaal kruis (maalteken) en links daarvan een kruis in een ruit. Men vindt deze tekens overal, ook op vlaggen zoals van UK, Schotland, Finland en ook Amsterdam.
Ze zijn niet louter decoratief maar wijzen op een oude traditie. Deze tekens komen voor op abdijen, kastelen en kerken van baksteen. Het diagonaal kruis is bekend als symbool van de wereldlijke macht en de kerk was vaak de plaats, waar sinds de 9e eeuw recht werd gesproken. Sinds de 12e eeuw werden bij de toren ook andere rechtshandelingen verricht zoals bv. een huwelijkssluiting.
Op de toren aan de zijkant zijn links een duiveltje en rechts een engeltje zichtbaar. Zij luisteren mee!!!
Er werden openbare afkondigingen gedaan en soms werd hier door het armenbestuur, "de tafel van de H.Geest" genoemd, brood aan de armen uitgereikt.
Vanaf hier zie je ook de dwarsbeuk, die samen met het priesterkoor omstreeks 1900 door Pastoor van Bokhoven werd gebouwd. Ook de muren van het schip van de kerk werden toen opgehoogd. Het gebruik van andere baksteen laat dat goed zien. (ton gewelf in de kerk)