Voorwoord
Ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van de NCB Bakel heeft het bestuur een boek uitgegeven waarin honderd jaar boerenleven in Bakel staat beschreven.
Wie zich verdiept in de geschiedenis van onze boerenbond moet zich allereerst een beeld proberen te vormen van de leefomstandigheden en gewoonten aan het einde van de vorige eeuw. Vanwege de moeilijke positie waarin de landbouw verkeerde werd door notabelen in 1896 onze boerenbond opgericht.
Door de ontwikkelingen in land- en tuinbouw werden begin deze eeuw ook diverse coôperaties opgericht, ten dienste van het boerenbedrijf. Door onderwijs, voorlichting en onderzoek werden boeren en tuinders steeds weer vernieuwende inzichten aangeboden om te komen tot een geoptimaliseerde bedrijfsvoering. Zo zien we de grote verandering van de gemengde bedrijfjes van toen naar de gespecialiseerde bedrijven van nu.
Ook op sociaal gebied kwam veel tot stand. Bestuur en leden werkten mee aan het welzijn van de agrarische en maatschappelijke ontwikkeling in onze Bakelse gemeenschap. In grote dankbaarheid denken wij aan de mensen van het allereerste begin en de velen na hen voor hun werk en trouw aan de "Boerenbond Bakel".
Graag wil ik dankzeggen aan de samensteller van dit boekwerk en aan allen die een bijdrage hebben mogen leveren aan de historie van "Honderd jaar NCB Bakel"
Ik hoop dat dit boek over het verleden bewaard zal blijven voor de toekomst en dat u het met aandacht en plezier zult lezen.
W. Joosten voorzitter
Inleiding
Op 11 december 1896 is het precies honderd jaar geleden dat de Bakelse afdeling van de NCB werd opgericht. En bij een honderdjarige hoort een gedenkboek. Daarom zijn wij op zoek gegaan naar een aantal gegevens uit het verleden van onze vereniging.
Jammer genoeg zijn de notulen, jaarverslagen, etc. vanaf het begin tot aan de Tweede Wereldoorlog niet bewaard gebleven. Het enige dat nog voorhanden is zijn krantenberichten en gegevens van enkele schrijvers over de geschiedenis van Bakel en omgeving. Daarom is met name in het begin van deze geschiedschrijving meer de algemene toestand van de boerenstand en zijn omgeving opgenomen.
Wel is duidelijk dat rond de eeuwwisseling in Bakel en omliggende plaatsen, met name onder de boerenbevolking, veel armoede werd geleden. Ook Bakel was toen en nog vele jaren nadien een armlastige gemeente, wat betekende dat aan de infrastructuur weinig of niets gedaan werd. De wegen, die dienden voor de ontsluiting van het dorp, werden slecht of niet onderhouden. Ook de ontwatering was zeer slecht. Pas toen in 1913 de provincie de verharde wegen voor haar rekening nam en de Heidemaatschappij voor het onderhoud van de waterlopen zorgde, werd de toestand beter.
De ontwikkelingen in en rond de boerenstand gingen soms snel, dan weer door omstandigheden bijzonder traag. De oprichting van de boerenbond bleek een zeer positieve invloed te hebben. Het samen zaken doen en de oprichting van de coôperaties door en onder het vaandel van de NCB gaven een duidelijke verbetering te zien van de toestand in de landbouw. In de jaren zestig en zeventig, toen de ontwikkelingen in de landbouw elkaar snel opvolgden, hechte men echter steeds minder belang aan het lidmaatschap van coôperaties als de NCB.
De laatste jaren, nu er veel problemen zijn en de eensgezindheid onder boeren, alsook het geloof in kerk en samenleving sterk is verzwakt, lijkt daar echter weer verandering in te komen. Laten we hopen dat alle veranderingen uiteindelijk zorgen voor een duidelijke, aanvaardbare toekomst voor de boerenstand.
Met pastor X. van der Spank, geestelijk adviseur van de NCB, op de algemene vergadering in 1995 zeggen wij: "Tel uit je winst, tel je zegeningen en richt je blik op de toekomst."
Naast een beschrijving van het agrarisch gebeuren vanaf het einde van de vorige eeuw tot op de dag van vandaag met daarbij vanzelfsprekend aandacht voor de boerenbond als organisatie, wordt in dit boek ook verder verslag gedaan van onder andere verschillende coôperaties en verenigingen alsook gewoontes en gebruiken in het dorpsleven.
De lezer moet rekening houden met de verschillen van opvatting tussen het heden en de periode van vroeger, waarin normen en waarden anders lagen. Ernst en eenvoud, berusting en vertrouwen, gebondenheid met de natuur, doen de afhankelijkheid van de Hogere Macht voelen.